คุณหมอหนึ่ง ร่วมแชร์ความรู้เรื่องเจ็บน้องสาวในงาน Female Pelvic Health level 1

เมื่อวันที่ 14-16 มิถุนายน 2567 ที่ผ่านมา พญ.ธนวรรณ ศิริสุข (คุณหมอหนึ่ง) แห่ง GENITIQUE CLINIC ได้รับเกียรติเชิญไปร่วมแชร์ประสบการณ์ในหัวข้อ กายภาพบำบัดในสตรีที่มีปัญหาในอุ้งเชิงกรานเบื้องต้น ระดับ 1 (Female Pelvic Health level 1) ให้กับนักกายภาพบำบัดที่ผ่านการเรียนคอร์ส intro to pelvic health หรือนักเรียนเก่า เพื่อนำเอาความรู้ที่ได้ไปปรับใช้กับคนไข้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ สำหรับหัวข้อสอนในงานนี้เกี่ยวข้องกับปัญหาอุ้งเชิงกรานในสตรี 5 ข้อดังนี้

Image

1. กายวิภาคศาสตร์ของกล้ามเนื้อและอวัยวะภายในอุ้งเชิงกราน

การศึกษากายวิภาคของกล้ามเนื้อและอวัยวะภายในของอุ้งเชิงกราน จะมุ่งเน้นไปที่การทำความเข้าใจโครงสร้าง การทำงาน และความสัมพันธ์ของกล้ามเนื้อ เอ็น เส้นประสาท และอวัยวะต่าง ๆ ภายในบริเวณอุ้งเชิงกราน ซึ่งรวมถึงกระเพาะปัสสาวะ ไส้ตรง มดลูกในผู้หญิง และเครือข่ายของกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่รองรับอวัยวะเหล่านี้ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งในการทำความเข้าใจว่าส่วนประกอบเหล่านี้ทำงานร่วมกันอย่างไร เพื่อรักษาความต่อเนื่อง สนับสนุนอวัยวะในอุ้งเชิงกราน และมีส่วนช่วยในการรักษาเสถียรภาพของแกนกลางลำตัวและการทำงานทางเพศ ความรู้ทางกายวิภาคอย่างละเอียดเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการวินิจฉัยและรักษาอาการต่าง ๆ เช่น อาการห้อยยานของอวัยวะในอุ้งเชิงกราน อาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ และอาการปวดอุ้งเชิงกรานเรื้อรัง ซึ่งอาจส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อคุณภาพชีวิตของบุคคล ดังนั้นการศึกษากายวิภาคศาสตร์ของอุ้งเชิงกรานจึงมีความสำคัญในการปรับปรุงการดูแลผู้ป่วยและเพิ่มพูนความรู้ทางการแพทย์ในด้านที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพอุ้งเชิงกราน

2. การตรวจประเมินกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานสตรีเพื่อการรักษาและการส่งต่อ

การประเมินกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานของผู้หญิงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการวินิจฉัยและการรักษาภาวะต่าง ๆ เช่น ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ อวัยวะในอุ้งเชิงกรานยื่น และอาการปวดอุ้งเชิงกรานเรื้อรัง การประเมินอย่างละเอียดซึ่งโดยปกติจะดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ สามารถระบุความอ่อนแอของกล้ามเนื้อ การทำงานมากเกินไป หรือการทำงานผิดปกติได้ การประเมินนี้จะแจ้งแผนการรักษาแบบกำหนดเป้าหมาย ซึ่งอาจรวมถึงการกายภาพบำบัดบริเวณอุ้งเชิงกราน การออกกำลังกาย การตอบรับทางชีวภาพ หรือการผ่าตัด การประเมินตั้งแต่เนิ่น ๆ และแม่นยำถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการรักษาที่มีประสิทธิผล การปรับปรุงคุณภาพชีวิต และป้องกันภาวะแทรกซ้อนเพิ่มเติม การส่งต่อไปยังผู้เชี่ยวชาญอย่างทันท่วงทีถือเป็นหัวใจสำคัญในการจัดการภาวะเหล่านี้อย่างมีประสิทธิภาพ

3. กายภาพบำบัดในคนไข้หญิงที่มีภาวะมดลูกหย่อน

กายภาพบำบัดมีบทบาทสำคัญในการจัดการภาวะมดลูกหย่อนคล้อยในผู้ป่วยสตรี การทำกายภาพบำบัดสามารถช่วยลดอาการ ปรับปรุงการทำงานของอุ้งเชิงกราน และอาจชะลอหรือหลีกเลี่ยงความจำเป็นในการผ่าตัดได้ด้วย แม้แต่การออกกำลังกายอุ้งเชิงกรานด้วยการขมิบ (Kegels) และเทคนิคต่าง ๆ เช่น Biofeedback วิธีการแบบไม่รุกรานนี้ยังช่วยให้ผู้ป่วยมีความรู้และทักษะในการจัดการอาการของตนเอง ยกระดับคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่โดยรวม นอกจากนี้ กายภาพบำบัดยังช่วยในการฟื้นตัวหลังการผ่าตัด เพื่อให้มั่นใจถึงผลลัพธ์ระยะยาวที่ดีขึ้น

4. เจ็บปวดช่องคลอด, ปวดท้องน้อย, ท้องผูก

สตรีที่มีภาวะกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานที่อ่อนแอ อาจทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น ปวดช่องคลอด ปวดท้องน้อย และท้องผูก อาการปวดช่องคลอดอาจเกิดขึ้นได้เนื่องจากการรองรับของกล้ามเนื้อไม่เพียงพอ ส่งผลให้มีแรงกดทับและความไวต่อความรู้สึกเพิ่มขึ้น อาการปวดท้องส่วนล่างมักเกิดขึ้นเมื่อกล้ามเนื้อไม่สามารถรองรับกระเพาะปัสสาวะ มดลูก หรือลำไส้ได้อย่างเหมาะสม ทำให้เกิดอาการตึงและไม่สบายตัว อาการท้องผูกอาจเป็นผลมาจากกล้ามเนื้ออ่อนแรงไม่สามารถจัดการการเคลื่อนไหวของลำไส้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ถ่ายอุจจาระลำบาก การเสริมสร้างกล้ามเนื้อเหล่านี้ด้วยการออกกำลังกายเช่น Kegels สามารถช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้และปรับปรุงสุขภาพอุ้งเชิงกรานโดยรวมได้

5. ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับมดลูกหรือรังไข่

ปัญหาเกี่ยวกับมดลูกหรือรังไข่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพของผู้หญิง เนื่องจากสามารถส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อความเป็นอยู่ที่ดีทั้งทางร่างกายและอารมณ์ ภาวะต่าง ๆ เช่น เนื้องอกในมดลูก เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) กลุ่มอาการรังไข่หลายใบ (PCOS) และซีสต์รังไข่ อาจทำให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรง ประจำเดือนมามาก ภาวะมีบุตรยาก และฮอร์โมนไม่สมดุล ปัญหาเหล่านี้มักทำให้คุณภาพชีวิตลดลง ส่งผลต่อกิจกรรมประจำวันและสุขภาพจิตอันเนื่องมาจากความเจ็บปวดและความเครียดเรื้อรัง การวินิจฉัยตั้งแต่เนิ่น ๆ และการรักษาที่มีประสิทธิผลถือเป็นสิ่งสำคัญในการจัดการกับอาการ รักษาภาวะเจริญพันธุ์ และป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น มะเร็งรังไข่ การสร้างความตระหนักรู้และการเข้าถึงการรักษาพยาบาลเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้หญิง

Image

สำหรับงานนี้คุณหมอหนึ่งในฐานะสูตินรีแพทย์เฉพาะทางดูแลความงามจุดซ่อนเร้นและสุขภาพเพศ และ Global Speaker แพทย์ผู้สอนงานประชุมวิชาการทั้งในและต่างประเทศ ได้ให้เกียรติสอนในหัวข้อ Vulvodynia หรือ อาการเจ็บบริเวณอวัยวะเพศหญิงด้านนอก (เจ็บน้องสาว) ซึ่งเป็นปัญหาที่ผู้หญิงจำนวนไม่น้อยต้องทนทุกข์ทรมาน ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่มาจากอาการปวดเรื้อรังที่ไม่สามารถระบุสาเหตุได้, การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์, โรคผิวหนัง, อาการช่องคลอดแห้ง, การบาดเจ็บที่เกิดจากการกระแทก เช่น ขี่จักรยาน ขี่ม้า และการระคายเคืองจากความไวต่อผลิตภัณฑ์ดูแลช่องคลอด เป็นต้น ซึ่งอาการเจ็บที่เกิดขึ้นส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตที่ดีโดยรวมทั้งทางร่างกายและจิตใจ ดังนั้นการเข้าใจต้นเหตุของปัญหาและรู้จักวิธีป้องกันอย่างถูกต้อง ย่อมช่วยให้ห่างไกลจากปัญหาดังกล่าวได้

Image

การทำความเข้าใจกายวิภาคของอุ้งเชิงกรานเป็นสิ่งสำคัญสำหรับบุคลากรทางการแพทย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการจัดการกับสภาวะต่าง ๆ เช่น ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ อุ้งเชิงกรานหย่อนคล้อย และอาการปวดอุ้งเชิงกรานเรื้อรัง ความรู้เกี่ยวกับโครงสร้างและหน้าที่ที่ซับซ้อนของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน เอ็น และเนื้อเยื่อเกี่ยวพันช่วยให้แพทย์และผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ สามารถวินิจฉัยปัญหาได้อย่างแม่นยำและวางแผนการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ ความเข้าใจนี้ยังมีบทบาทสำคัญในสาขาต่าง ๆ เช่น สูตินรีเวช แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินปัสสาวะ และนักกายภาพบำบัด ซึ่งการแทรกแซงที่ปรับให้เหมาะสมสามารถปรับปรุงผลลัพธ์ของการรักษา ปรับปรุงคุณภาพชีวิตของคนไข้ และสนับสนุนสุขภาพอุ้งเชิงกรานโดยรวม