“เนื้องอกมดลูก” ภัยเงียบที่ไม่ควรมองข้าม

ปัญหาภายในเป็นเรื่องใกล้ตัวที่ผู้หญิงไม่ควรมองข้าม เพราะมันมักจะเกิดขึ้นในรูปแบบภัยเงียบที่เราไม่รู้ตัวอย่าง “เนื้องอกมดลูก” ที่เพียงแค่ได้ยินก็ทำเอาสาว ๆ หลายคนเกิดความวิตกกังวลมากเลยทีเดียว แน่นอนว่ามันย่อมมากับสัญญาณเตือนด้านสุขภาพภายในอย่างแน่นอน อีกทั้งยังมาพร้อมกับอาการแทรกซ้อนอื่น ๆ อีกมากมายที่กว่าจะรู้ทันก็อาจเข้าสู่การรักษาที่ซับซ้อนขึ้น บทความนี้ก็เลยจะพาทุกคนไปรู้จักกับเนื้องอกในมดลูกให้มากขึ้นเพื่อที่เราจะได้รู้เท่าทัน พร้อมรับมือด้วยวิธีการที่ถูกต้อง

เนื้องอกมดลูก คืออะไร

เนื้องอกในมดลูก (Uterine Fibroids) เป็นโรคที่เกิดจากเซลล์กล้ามเนื้อมดลูกมีการเจริญเติบโตผิดปกติโดยมันสามารถเกิดได้ทั้งด้านนอกผนังมดลูก อยู่ในมดลูก และอยู่ในโพรงมดลูก ซึ่งจะมีขนาดเล็กมากไปจนถึงขนาดใหญ่เท่าลูกแตงโม และมักจะพบได้บ่อยในช่วงอายุ 30 - 50 ปี แต่เมื่อเข้าสู่วัยทองหรืออยู่ในช่วงวัย 50 ปีขึ้นไปขนาดเนื้องอกก็สามารถเล็กลงไปได้

ไขข้อสงสัย ! เนื้องอกมดลูกสามารถพัฒนาไปเป็นมะเร็งได้ไหม ?

พอพูดถึงเนื้องอกหลายคนก็มักจะมีความเชื่อว่ามันจะกลายพันธุ์ไปเป็นโรคร้านอย่างมะเร็ง ซึ่งในความเป็นจริงแล้วมันก็สามารถพัฒนาไปเป็นโรคมะเร็งได้แต่มีโอกาสได้น้อยมาก หรือเรียกได้ว่าสามารถเกิดขึ้นได้ 1 ใน 1000 เพราะโดยส่วนใหญ่แล้วเนื้องอกที่พบนั้นเป็นก้อนเนื้อดีไม่ใช่ก้อนเนื้อร้ายที่จะพัฒนาไปเป็นมะเร็งแต่อย่างใด แต่ถึงแม้ว่ามันจะไม่ใช่มะเร็งแต่มันก็มาพร้อมกับปัญหาสุขภาพที่หากไม่รีบทำการรักษาก็จะนำพาเราไปสู่ภาวะแทรกซ้อนหรือโรคอื่นๆตามได้เช่นเดียวกัน เช่น ในกรณีที่พบเนื้องอกมดลูกเบียดกับอวัยวะใกล้เคียงอย่างบริเวณท่อไต ก็อาจทำให้เราเป็นโรคไตได้

เนื้องอกในมดลูก มีอาการอย่างไร

เนื้องอกมดลูกเป็นโรคที่เรียกได้ว่าเป็นภัยเงียบของสาวๆเลยก็ว่าได้ เพราะอาการของมันขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงหรือขนาดของเนื้องอกและตำแหน่งของอวัยวะใกล้เคียง บางรายอาจไม่มีอาการผิดปกติใดที่แสดงออกมาเลยแต่เมื่ออัลตราซาวนด์กลับพบเนื้องอกในบริเวณดังกล่าวเกิดขึ้นได้ ซึ่งอาการที่เราสามารถสังเกตได้ก็คือ

• ปวดท้องน้อย - บางคนรู้สึกปวดท้องน้อยมากกว่าปกติในช่วงที่มีประจำเดือน หรือไม่มีประจำเดือนแต่รู้สึกปวดท้องคล้ายกับอาการปวดประจำเดือนอยู่ตลอดเวลา บางเคสก็มีอาการปวดเฉียบพลันร่วมกับมีไข้และคลื่นไส้ 
• ประจำเดือนผิดปกติ - ในช่วงที่มีประจำเดือนอาจมีเลือดที่ออกมาเยอะผิดปกติ เนื่องจากเนื้องอกไปเบียดที่บริเวณโพรงมดลูก
• คลำเจอก้อนเนื้อบริเวณท้องน้อย - บางเคสอาจใช้มือคลำไปเจอก้อนเนื้อบริเวณอุ้งเชิงกรานหรือช่องท้องในกรณีที่มีเนื้องอกขึ้นมาขนาดใหญ่ และมีจำนวนมาก
• ปัสสาวะบ่อย - ถ้าเนื้องอกมดลูกมีขนาดใหญ่ก็จะไปกดทับกับกระเพาะปัสสาวะทำให้มีอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะถี่กว่าปกติ
• ท้องผูก - หากเนื้องอกมดลูกไปกดทับบริเวณลำไส้ตรงก็จะทำให้มีอาการท้องผูก ขับถ่ายไม่สะดวก
• ปวดท้องขณะมีเพศสัมพันธ์ 
• รู้สึกอ่อนเพลีย เหนื่อยง่ายหรือเป็นลมบ่อย

เนื้องอกในมดลูกเกิดขึ้นได้อย่างไร

ในปัจจุบันโรคนี้ก็ยังไม่มีสาเหตุที่แน่ชัดออกมาว่าการเกิดเนื้องอกในมดลูกนั้นมาจากสาเหตุอะไร แต่จากการสันนิษฐานมักเกิดขึ้นได้จาก 3 ปัจจัยดังนี้

กรรมพันธุ์ - หากพ่อแม่หรือญาติพี่น้องในครอบครัวมีเนื้องอกก็จะทำให้บุคคลนั้นมีความเสี่ยงต่อการเกิดเนื้องอกมดลูกได้มากขึ้น
ฮอร์โมน - กระบวนการทำงานของฮอร์โมนเพศหญิงอาจเป็นตัวเร่งให้เกิดการเจริญเติบโตของเซลล์ทำให้เซลล์กล้ามเนื้อเกิดการตอบสนองที่ผิดปกติจนทำให้มันมีการสร้างเซลล์ที่ผิดปกติตามไปด้วย
การใช้ยาบางชนิด – เช่นยาคุมกำเนิดที่จะมีฮอร์โมนบางชนิดที่เข้ามาเป็นตัวกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์เนื้องอกในมดลูก

แนวทางการรักษาเนื้องอกมดลูก

วิธีการรักษาเนื้องอกในมดลูกขึ้นอยู่กับขนาด จำนวนและตำแหน่งของการเกิดเนื้องอก รวมไปถึงความต้องการในการมีบุตร ที่จะมีความยากแตกต่างกันในการรักษา โดยแพทย์จะวินิจฉัยตามอาการและจะแบ่งการรักษาดังนี้

การรับประทานยา - รักษาด้วยวิธีนี้จะเหมาะสำหรับคนที่มีก้อนเหนือขนาดเล็กไม่ได้อยู่ในขั้นที่รุนแรงมากจนถึงขั้นผ่าตัด โดยยาที่ว่านี้ก็มีหลายรูปแบบทั้งยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมน หรือยาอื่นๆที่มีกลไกทำให้เนื้อเยื่อโพรงมดลูกฝ่อ แต่ในขณะเดียวกันบางเคสก็ไม่ได้ตอบสนองต่อการรับประทานยาซึ่งอาจจะต้องเปลี่ยนเป็นวิธีการอื่น ๆ

การตัดก้อนเนื้องอก - วิธีนี้จะสามารถทำได้หลายรูปแบบทั้งการผ่าตัดผ่านกล้อง และการผ่าตัดผ่านผนังหน้าท้อง ขึ้นอยู่กับวิธีการรักษาของแพทย์และขนาดของก้อนเนื้องอกที่เกิดขึ้น วิธีนี้ก็จะเหมาะสำหรับคนที่ต้องการตัดเนื้องอกแต่ไม่ต้องการนำมดลูกออก หรือเหมาะสำหรับคนที่ยังต้องการมีบุตร แต่ต้องบอกก่อนว่าผู้ที่ผ่าตัดเนื้องอกออกไปแล้ว อาจมีโอกาสที่เนื้องอกจะกลับมาโตซ้ำอีกได้ 25-30%

การผ่าตัดมดลูก - วิธีนี้ก็สามารถทำได้หลายวิธีอีกเช่นเดียวกัน เป็นวิธีการรักษาที่หายขาดเนื่องจากเป็นการตัดมดลูกออกไป จะใช้ในกรณีที่มีเนื้องอกขนาดใหญ่ แต่การผ่าตัดมดลูกนี้จะเหมาะสำหรับคนที่ไม่ต้องการมีบุตรแล้ว 

วิธีการป้องกันไม่ให้เกิดเนื้องอกในมดลูก

1. ตรวจร่างกายเป็นประจำทุกปี ถึงแม้ว่าเราจะมีอาการหรือไม่ก็ตาม เพราะการตรวจคัดกรองจะช่วยลดความเสี่ยงเนื้องอกในมดลูก หรือถ้าหากพบเนื้องอกก็จะได้เข้ารับการรักษาได้อย่างทันท่วงที
2. หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ และลดการรับประทานอาหารที่มีไขมันเพราะอาหารที่มีไขมันมากอาจทำให้ปริมาณของฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มสูงขึ้นเสี่ยงต่อการเป็นเนื้องอกมดลูกได้
3. ควรควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
4. หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำหรือสัปดาห์ละ 3-4 ครั้ง เพื่อปรับสมดุลภายในร่างกายให้มีความแข็งแรง