เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เสี่ยงมีลูกยาก ต้องรักษาอย่างไร

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่เป็นภาวะที่ผู้หญิงอย่างเรา ๆ ไม่ควรมองข้ามเด็ดขาด! ยิ่งหากรู้สึกว่าการปวดประจำเดือนมีความผิดปกติ หรือมีบางอย่างเปลี่ยนไป เพราะอาจเสี่ยงต่อการเกิดภาวะนี้ได้ และหากเป็นแล้วอาจส่งผลต่อร่างกายและการใช้ชีวิตประจำวันได้ เราจึงควรเริ่มดูแลตัวเองและสังเกตสิ่งผิดปกติได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ ด้วยการศึกษาทำความรู้จักของภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่คืออะไร มีอาการอย่างไร หากเป็นแล้วส่งผลอันตรายร้ายแรงหรือไม่ และทำให้บุตรยากจริงไหม วันนี้ Genitique Clinic - คลินิกที่ดูแลจุดซ่อนเร้น เรามีคำตอบพร้อมพาทุกท่านไปเจาะลึกกับภาวะของโรคนี้กันอย่างละเอียด เพื่อรู้เท่าทันอย่างทันท่วงทีค่ะ

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ คืออะไร เกิดจากอะไร

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ “ช็อกโกแลตซีสต์” คือ ภาวะทีเยื่อบุโพรงมดลูกมีการเจริญอยู่ที่ตำแหน่งอื่นที่ไม่ได้อยู่ในโพรงมดลูกตามปกติ โดยทั่วไปแล้ว เวลาที่เราอยู่ในช่วงมีประจำเดือนจะมีการสร้างเยื่อมดลูกขึ้นมาเพื่อรอรับการฝังตัวของไข่ที่ทำการปฏิสนธิแล้ว แต่ทั้งนี้ เมื่อใดก็ตามที่ไม่มีการฝังตัวจะทำให้เยื่อบุมดลูกนั้นหลุดออกมาเป็นเยื่อบาง ๆ ตามธรรมชาติปนกับเลือดประจำเดือนนั่นเอง ซึ่งหากมีเลือดประจำเดือนที่ไหลออกมาทางช่องคลอดไม่หมดจะมีส่วนหนึ่งไหลย้อนกลับไปที่บริเวณอุ้งเชิงกราน และมีการฝังตัวที่ผิดปกติอยู่ตามบริเวณต่าง ๆ ตามช่องท้อง เช่น ท่อนำไข่, รังไข่, ลำไส้, กระเพาะปัสสาวะ และอวัยวะอื่น ๆ ซึ่งเป็นบริเวณที่ไม่มีทางออกของเลือดประจำเดือน จึงทำให้เกิดการตกค้างและอักเสบ และเมื่อเยื่อบุมดลูกนี้ไปอยู่ที่รังไข่เลือดเหล่านี้จะสะสมกลายเป็นถุงน้ำที่มีเลือดสีข้น ๆ อยู่ภายใน ซึ่งเป็นที่มาของคำว่าช็อกโกแลตซีสต์นั่นเองค่ะ

อาการของเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

• ปวดประจำเดือนมาก ๆ และนานกว่าปกติ
• ปวดท้องน้อยแบบเรื้อรัง รู้สึกเจ็บลึก ๆ ช่องคลอดเวลามีเพศสัมพันธ์
• ประจำเดือนมาผิดปกติ มาไม่สม่ำเสมอเป็นเวลานาน หรือมาแบบกระปริดกระปรอย
• ปวดเสียดท้องในขณะที่ขับถ่าย
• รู้สึกปวดปัสสาวะบ่อย ๆ
• ปวดร้าวที่หลัง ต้นขา หรือปวดร้าวลงไปที่ก้น
• บางรายมีอาการลำไส้แปรปรวน ท้องเสีย ท้องผูก ท้องอืด หรือมีอาการคลื่นไส้ (โดยเฉพาะช่วงเวลาที่มีประจำเดือน)
• มีภาวะของการมีบุตรยาก

ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่กับภาวะมีบุตรยาก

จากสถิติที่ผ่านมาพบว่า กลุ่มสตรีที่มีภาวะของเยื่อบุโพรงมาดลูกเจริญผิดที่นั้นพบว่ามีภาวะมีบุตรยากตามมาด้วย เนื่องจากมีความสัมพันธ์กับการพังผืดที่ท่อนำไข่ ด้วยเหตุนี้เองจึงทำให้ท่อนำไข่มีลักษณะที่ผิดรูปรวมถึงมีการอุดตัน ซึ่งทำให้ไข่ตกออกมาจากรังไข่ไม่ได้ ทำให้การตกไข่มีความผิดปกติ รวมถึงมีความผิดปกติของเยื่อบุโพรงมดลูกที่มีอยู่แล้ว ส่งผลให้คุณภาพของไข่ลดลงตามไปอีกด้วย นี่เองจึงเป็นเหตุผลว่าทำไมผู้หญิงที่มีภาวะของเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่จึงมีความเสี่ยงต่อภาวะของการมีบุตรยาก โดยแนะนำว่าหากต้องการมีลูก ควรตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี ตรวจภายใน และหากพบว่ามีอาการผิดปกติหรือสงสัยว่ากำลังมีภาวะนี้อยู่ ควรเข้าพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดต่อไป เพื่อการรักษาที่ทันท่วงทีและการวางแผนการมีบุตรที่เหมาะสมค่ะ

การตรวจวินิจฉัยโรค

สำหรับการตรวจวินิจฉัยภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่นั้น เริ่มด้วยการซักประวัติของคนไข้เกี่ยวกับโรคประจำตัวและการมีประจำเดือน ต่อมาจะต้องมีการตรวจภายในหรือบางรายแพทย์อาจพิจารณาให้ตรวจทางทวารหนักร่วมด้วย เพื่อทำการประเมินภาวะความรุนแรง นอกจากนี้ มีการทำอัลตร้าซาวด์ หรือมีส่องกล้องเพื่อทำการตรวจบริเวณช่องท้อง หรือในบางกรณีที่พิจารณาแล้วว่าไม่สามารถใช้วิธีการตรวจด้วยวิธีอื่น ๆ ได้ แพทย์จะพิจารณาให้คนไข้ตรวจด้วย MRI (คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า)

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ อันตรายไหม

ถึงแม้ว่าภาวะของเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่จะไม่ทำให้เกิดอันตรายถึงแก่ชีวิต แต่ทั้งนี้คนไข้จะต้องพบเจอกับอาการปวดท้องประจำเดือนที่รุนแรง ปวดแบบเรื้อรัง หรือบางรายมีประจำเดือนมามากและนาน ก็ทำให้เกิดอาการอ่อนเพลีย มีภาวะของโลหิตจาง ซึ่งมักส่งผลกระทบต่อสุขภาพและการใช้ชีวิตประจำวันเป็นอย่างมาก บางรายถึงกับขั้นต้องหยุดเรียน ลางาน และนอกจากนี้ ยังเสี่ยงต่อภาวะการมีบุตรยาก ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้นาน ๆ หรือละเลยไม่เข้ารับการตรวจ – รักษาอย่างถูกต้องอาจทำให้อาการลุกลาม ดังนั้น หากสงสัยว่ากำลังมีอาการเสี่ยงอยู่ แนะนำให้พบแพทย์ดีที่สุดเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีค่ะ

วิธีการรักษาเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่นั้นสามารถรักษาได้ด้วยหลากหลายวิธี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับอาการ, ความรุนแรงของโรค รวมถึงความตั้งใจหรือต้องการมีบุตรของคนไข้ในแต่ละบุคคล

• การใช้ยาแก้ปวด ซึ่งมีฤทธิ์ในการระงับอาการปวดท้อง ซึ่งเป็นยาในกลุ่มต้านการอักเสบ และในบางรายที่ยังไม่มีแผนการมีบุตร แพทย์อาจพิจารณาให้ใช้ยาฮอร์โมนร่วมด้วย
• การใช้ฮอร์โมน ซึ่งมีทั้งรูปแบบยาเม็ดคุมกำเนิด ยาฉีดคุมกำเนิด หรือการใช้ห่วงคุมกำเนิด เพื่อออกฤทธิ์ในการควบคุมปริมาณประจำเดือน แต่ทั้งนี้ วิธีนี้จะไม่เหมาะกับผู้ที่ต้องการหรือวางแผนมีบุตร
• การรักษาภาวะมีบุตรยาก ในรายที่ต้องการมีบุตรและมีภาวะของโรคนี้อยู่ด้วย แพทย์จะแนะนำให้ทำการรักษาภาวะมีบุตรยากร่วมด้วย ซึ่งต้องอยู่ภายใต้การดูแลจากแพทย์เฉพาะทางด้านรักษาภาวะมีบุตรยาก และแบ่งออกเป็นหลากหลายวิธี ตั้งแต่การกระตุ้นรังไข่ไปจนถึงการทำเด็กหลอดแก้ว
• การผ่าตัด ซึ่งแบ่งออกเป็นการผ่าตัดสำหรับผู้ที่วางแผนมีบุตรในอนาคต ซึ่งเป็นการผ่าตัดเพื่อนำเอาเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ออก โดยไม่มีการยุ่งเกี่ยวกับมดลูกและรังไข่ ส่วนวิธีการผ่าตัดมดลูกและรังไข่นั้นจะเหมาะกับภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ชนิดที่รุนแรงมาก รวมถึงไม่สามารถรักษาด้วยวิธีการใช้ยาได้ และคนไข้ต้องไม่มีแผนมีลูกหรือไม่ต้องการมีลูกแล้วในอนาคต แต่ทั้งนี้ อาจไม่เหมาะกับคนไข้ที่อายุยังน้อย เพราะหลังการผ่าตัดด้วยวิธีนี้จะทำให้อยู่ในภาวะหมดประจำเดือน ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพตามมาได้