ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (UTI) โรคยอดฮิตเสี่ยงอันตรายที่ต้องระวัง!

ภาวะการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ เป็นอีกหนึ่งโรคที่พบได้ทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวัยทำงาน โดยอาจทำให้เกิดอาการรุนแรงขึ้นได้หากละเลยหรือไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง ซึ่งหากเป็นแล้วจะส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน รวมถึงอาจเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนขั้นรุนแรง หรือการติดเชื้อในกระแสเลือดได้ จะดีกว่าไหม!? ถ้าเรารู้ทันและเฝ้าระวังโรคนี้กันตั้งแต่เนิ่น ๆ หรือบางท่านอาจเคยเป็นมาแล้ว ก็สามารถดูแลตัวเองไม่ให้กลับมาเป็นอีกได้ ซึ่งในบทความของ Genitique Clinic วันนี้จะขอพาทุกคนมาทำความรู้จักกับภาวะกันให้มากขึ้น ทั้งสาเหตุ, อาการ, ภาวะแทรกซ้อน, การรักษา และการป้องกันการเกิดโรคค่ะ 

ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ คืออะไร เกิดจากอะไร

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ Urinary Tract Infection (UTI) คือ ภาวะที่เกิดจากอวัยวะภายในระบบทางเดินปัสสาวะเกิดอาการอักเสบติดเชื้อ ซึ่งเกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่เป็นเชื้อที่มีอยู่ในลำไส้ใหญ่ของคนเราตามธรรมชาติ โดยเชื้อดังกล่าวอาจเคลื่อนตัวจากทวารหนักผ่านทางอวัยวะต่าง ๆ ของระบบทางเดินปัสสาวะ ได้แก่ ท่อปัสสาวะ (ท่อปัสสาวะอักเสบ) กระเพาะปัสสาวะ (กระเพาะปัสสาวะอักเสบ) และกรวยไต (กรวยไตอักเสบ) ซึ่งเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยเฉพาะในผู้หญิงที่พบได้บ่อยเนื่องจากมีสรีระที่แตกต่าง ซึ่งมีท่อปัสสาวะที่ต่อตรงมาจากกระเพาะปัสสาวะมายังอวัยวะเพศเลย ส่งผลให้มีท่อปัสสาวะที่สั้นกว่าของผู้ชาย และมีสาเหตุหรือปัจจัยที่ทำให้เกิดการติดเชื้อที่แตกต่างกันในผู้หญิงและผู้ชาย ดังนี้ค่ะ

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะในผู้หญิง

ส่วนใหญ่แล้วการติดเชื้อมักมาจากการดูแลสุขอนามัยบริเวณจุดซ่อนเร้น ซึ่งเกิดจากการทำความสะอาดหลังปัสสาวะและอุจจาระได้ไม่ดีพอ บางรายเช็ดจากด้านหลังมาด้านหน้า ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อแบคทีเรีย รวมถึงการมีเพศสัมพันธ์ที่รุนแรงเกินไป หรืออยู่ในช่วงที่ประจำเดือน หรืออยู่ในระหว่างการตั้งครรภ์ ซึ่งเป็นในช่วงระยะเวลาที่ทำให้ปากมดลูกเปิด ส่งผลให้มีโอกาสเสี่ยงที่เชื้อแบคทีเรียเข้าไปที่ท่อปัสสาวะและอวัยวะต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะในผู้ชาย

ในผู้ชายจะมีโอกาสติดเชื้อทางเดินปัสสาวะจากการมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก ติดต่อได้จากการมีเพศสัมพันธ์ หรือในกรณีที่ใช้ถุงยางอนามัย ใช้เจลหล่อลื่นที่อาจมีการปนเปื้อนสิ่งสกปรก ไม่สะอาด นอกจากนี้ ยังอาจเกิดจากการเป็นโรคต่อมลูกหมากโต หรือต่อมลูกหมากมีการอักเสบติดเชื้อ

นอกจากนี้ การติดเชื้อยังอาจเกิดขึ้นได้กับคนที่ชอบอั้นปัสสาวะบ่อย ๆ , มีเพศสัมพันธ์บ่อย, ผู้ป่วยโรคเบาหวาน, มีนิ่วหรือเนื้องอกอุดตัน, ผู้ที่ต้องทำการใส่สายสวนปัสสาวะ, มีภาวะโรคที่ทำให้ภูมิต้านทานต่ำ ซึ่งเป็นปัจจัยที่เกิดได้กับผู้หญิงและผู้ชาย

เช็กอาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

• รู้สึกแสบขัด ปวด ในขณะปัสสาวะ
• ปัสสาวะกะปริบกะปริบ ปัสสาวะทีละนิดหน่อย
• ปวดปัสสาวะบ่อย รู้สึกปวดมากแบบกระทันหัน
• ปัสสาวะมีสีขุ่น มีกลิ่นเหม็น
• ปวดบริเวณอุ้งเชิงกราน เหมือนมีแรงกดทับ
• ปวดท้องบริเวณสีข้าง ปัสสาวะมีเลือดปน เบื่ออาหาร มีอาการคลื่นไส้ (รายที่มีอาการเริ่มรุนแรงขึ้น)
• มีไข้สูง มีอาการหนาวสั่น อาจมีความดันโลหิตต่ำ (รายที่มีอาการรุนแรงมาก)

ภาวะแทรกซ้อนขั้นรุนแรง

ในกรณีที่เกิดภาวะติดเชื้อทางเดินปัสสาวะโดยที่ไม่ได้รับการรักษาที่ทันท่วงที อาจส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนและทำให้อาการของโรคมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น ดังนี้

• การติดเชื้อซ้ำ ๆ เป็น ๆ หาย ๆ หลายครั้ง ซึ่งพบมากในผู้หญิง โดยการติดเชื้อมักพบตั้งแต่ 2 ครั้งขึ้นไป และใน 1 ปี อาจพบว่าบางรายอาจติดเชื้อ 3 ครั้งขึ้นไป
• อาจทำให้เกิดภาวะกรวยไตอักเสบชนิดเรื้องรัง
• หากติดเชื้อทางเดินปัสสาวะในขณะตั้งครรภ์ อาจทำให้เกิดภาวะคลอดก่อนกำหนด ทารกมีน้ำหนักตัวน้อย
• ในรายที่เกิดการติดเชื้อขั้นรุนแรงอาจมีการลุกลามเข้าไปยังกระแสเลือด จนทำให้เกิดอาการช็อก และมีโอกาสเสี่ยงเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

การรักษาภาวะติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

หลังจากการวินิจฉัยของแพทย์ หากพบว่าคนไข้มีภาวะติดเชื้อทางเดินปัสสาวะที่ไม่รุนแรงมากหรือมีอาการเล็กน้อย จะมีแนวทางการรักษาโดยการใช้ยาปฏิชีวนะฆ่าเชื้อแบคทีเรีย จากนั้นมีการเฝ้าติดตามอาการและหากไม่มีอาการแทรกซ้อน อาการดีขึ้นแล้วก็สามารถกลับบ้าน ซึ่งต้องมีการรรับประทานยาปฏิชีวนะตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัดประมาณ 3 – 5 วัน แต่ในรายที่มีการติดเชื้อแบบรุนแรง หรือมีการติดเชื้อที่กรวยไต ผู้ป่วยเบาหวาน อาจจะต้องมีการรับประทานยารักษา 7 – 14 วัน โดยจะต้องรับประทานยาจนครบ เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำหรือเกิดภาวะดื้อยา ซึ่งหากเป็นเช่นนั้นจะทำให้การรักษาทำได้ยากขึ้น

วิธีป้องกันภาวะติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

การดูแลตัวเองนับว่าเป็นสิ่งที่สำคัญที่จะช่วยป้องกันการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ โดยใช้ได้ทั้งผู้ที่เคยเป็นมาแล้ว รักษาหายแล้ว ก็จะช่วยป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ รวมถึงในรายที่ยังไม่เคยเป็นมาก่อนจะช่วยให้เรารู้ทันและป้องกันไม่ให้เป็นค่ะ

• รักษาสุขอนามัย โดยเฉพาะในผู้หญิงที่มีความเสี่ยงติดเชื้อได้มากกว่าจากการที่มีท่อปัสสาวะที่สั้นกว่าผู้ชาย ซึ่งหลังการเข้าห้องน้ำแล้วควรล้างและเช็ดทำความสะอาดจากด้านหน้าไปด้านหลัง รวมถึงในระหว่างการมีประจำเดือน ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย ๆ และหลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ทำความสะอาดน้องสาว เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อแบคทีเรียชนิดดีถูกทำลาย
• ดื่มน้ำเยอะ ๆ เพื่อให้ในแต่ละวันมีการขับปัสสาวะและเชื้อแบคทีเรียออกมาอย่างเพียงพอ นอกจากนี้ การเลือกดื่มน้ำผลไม้ที่มีวิตามินซีสูงด้วยในบางโอกาส จะช่วยให้ปัสสาวะมีฤทธิ์เป็นกรดและยับยั้งแบคทีเรียได้
• ไม่กลั้นปัสสาวะ เพราะอาจทำให้มีโอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
• ดูแลตัวเองทั้งก่อนและหลังมีเพศสัมพันธ์ ทั้งในเรื่องของความสะอาด และการปัสสาวะทิ้งก่อน - หลังการมีเพศสัมพันธ์ ซึ่งจะช่วยกำจัดพวกของเสียและแบคทีเรียออก
• รักษาโรคประจำตัว เช่น ผู้ป่วยเบาหวานที่จะต้องควบคุมระดับน้ำตาล หรือผู้ป่วยโรคต่อมลูกหมากโต เป็นนิ่วในทางเดินปัสสาวะ หรือเนื้องอกในทางเดินปัสสาวะ ควรเข้ารับการรักษาอย่างถูกต้องและเหมาะสม